Zasady efektywnego zadawania pytań
Kto by pomyślał, że zajęcia ze studiów doktoranckich mogą się przydać w prawdziwym życiu. Badania polegające na zadawaniu ludziom pytań rządzą się swoimi prawami. Te zasady łatwo jest przełożyć na codzienność, tym samym uprościć sobie kontakty i relacje z innymi. Umiejętność skutecznego zadawania pytań jest rzeczywiście cenna.
Oto kilkanaście zasad, jakimi należy się kierować, chcąc efektywnie zadawać ludziom pytania.
- Formułuj pytania od ogólnych do szczegółowych
Jest to podstawowa zasada, która pozwala zagłębiać się w sprawę i powoli przechodzić do trudniejszych pytań. Małymi kroczkami do celu. Zbyt nachalne stawianie konkretnych pytań, na których odpowiedziach najbardziej nam zależy, prowadzi donikąd.
- Pomiędzy pytaniami wtrącaj anegdotki, historie z życia swojego i znajomych.
Rozmówca nie może czuć się jak na przesłuchaniu, dlatego należy tak prowadzić rozmowę, aby Twoja postawa nie była bierna. Wprowadzaj zatem luźne wątki pomiędzy trudnymi pytaniami.
- Traktuj rozmówcę po przyjacielsku – wzbudzaj w nim zaufanie.
Twoje spotkanie nie może przybierać formy sztywnej konwersacji. Uśmiechaj się i radośnie zagaduj. Jeżeli będziesz wprowadzał dystans, rozmówca będzie ważył słowa zanim odpowie na Twoje pytanie.
- Parafrazuj wcześniejsze odpowiedzi, aby pokazać, że potrafisz słuchać i chcesz rozmówcę dobrze zrozumieć.
Ludzie cenią u innych umiejętność słuchania. Dzięki temu wiedzą, że ta druga osoba będzie w stanie ich zrozumieć. Parafrazowanie wcześniejszych odpowiedzi służyć może weryfikacji, na ile byłeś skupiony i prawidłowo odczytałeś intencje rozmówcy.
- Nie męcz ilością pytań.
Lawina pytań aktywuje system obronny i sprawia, że ludzie się zamykają i wymigują się od odpowiedzi. Twoja natarczywość może rodzić niepotrzebną agresję i niechęć do kontynuowania rozmowy.
- Sam również odpowiadaj na zadawane pytania.
W życiu prywatnym prowadzimy rozmowy, w których obie osoby mają coś do powiedzenia. Wywiad czy monolog nie są mile widziane. Jeżeli sam będziesz odpowiadał na pytania, druga strona będzie postępować tak samo.
- Nie sugeruj swoich odpowiedzi.
Jeżeli chcesz uzyskać właściwy obraz sytuacji, musisz pozwolić wyrażać rozmówcy jego subiektywne zdanie. Zależy Ci przecież na poznaniu jego myśli, a nie na siłę na potwierdzeniu swoich przypuszczeń.
- Zadawaj pytania kontrolujące wcześniejsze odpowiedzi.
Oczywiście muszą one brzmieć zupełnie inaczej niż poprzednie, ale wciąż mają dotykać określonej sfery. Jeśli brzmiałyby tak samo, oznaczałoby to, że nie umiesz słuchać rozmówcy. Zadawaj je w sporym odstępie czasowym. Dzięki temu skonfrontujesz odpowiedzi i sprawdzisz czy czymś się różnią na początku i na końcu rozmowy.
- Zwracaj uwagę na to, czy rozmówca kłamie lub pewne pytania są dla niego niewygodne.
Mowa ciała pokazuje czasem więcej niż wypowiadane słowa. Zwracaj uwagę na ulatające na boki spojrzenie, drżenie głosu, zaczerwienienie, zbyt długie pauzy w wypowiedzi, układ rąk i postawę.
- Nie krytykuj odpowiedzi, ale staraj się pokazać drugi punkt widzenia na sprawę.
Delikatne pokazanie, że punkt widzenia rozmówcy może rozmijać się z faktami, jest lepsze niż bezpretensjonalne rzucenie „Mylisz się!”. Jeżeli zadasz kolejne pytanie, w którym zawrzesz odmienną opinię, będziesz mógł sprawdzić, co o tym sądzi rozmówca i czy zdanie zmienił.
- Zadbaj o otoczenie sprzyjające rozmowie.
Wygoda i spokój są podstawowymi warunkami udanej rozmowy. Warto także pomyśleć o czymś do picia czy jedzenia, gdyż zaschnięte gardło i burczenie w brzuchu nie sprzyjają udanej pogawędce. Poza tym powinieneś uzbroić się w cierpliwość i wygospodarować trochę czasu.
- Nie wyśmiewaj odpowiedzi, gdyż rozmówca może zacząć unikać szczerych odpowiedzi.
Zależy Ci na szczerych odpowiedziach, dlatego nie powinieneś za bardzo ich komentować, a już na pewno nie w taki sposób, aby rozmówca czuł się zlekceważony lub zmieszany.
- Nie zadawaj zbyt skomplikowanych pytań.
Zdania wielokrotnie, podrzędnie złożone nie są najlepszym pomysłem na uzyskanie werbalnych odpowiedzi. Pamiętaj, że to w dalszym ciągu jest luźna rozmowa. Im bardziej proste pytania, tym większe pole do popisu pozostaje rozmówcy.
- Cel rozmowy nie może uświęcać środków.
Traktowanie człowieka jak królika doświadczalnego służącego do wyciągnięcia pożądanych informacji prowadzi do wyeksploatowania relacji i spłycenia kontaktu z daną osobą. W końcu wcale tego nie chcesz. Nie musisz za wszelką cenę dopiąć do celu.
