Podatek od sprzedaży detalicznej – obszerny wykład na temat projektu ustawy

Od wczoraj na stronie Rządowego Centrum Legislacji wisi projekt ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej. W zasadzie jedynym argumentem za wprowadzeniem tego podatku jest zwiększenie wpływów budżetowych, o czym możemy przeczytać w uzasadnieniu do projektu. Skoro zatem próżno doszukiwać się jakiegoś większego sensu nowego opodatkowania, postanowiłam dokonać szczegółowego objaśnienia założeń podatku.

Projektodawcy przywołują raport GUS, z którego wynika, iż „sprzedaż detaliczna w Polsce wypracowana przez przedsiębiorstwa handlowe wyniosła w 2014 roku 609103,4 milionów złotych. Nie jest jeszcze możliwe ustalenie wartości sprzedaży detalicznej w roku 2015, ale rynek spodziewa się wzrostu na poziomie 2,2 % w porównaniu z rokiem poprzednim, w związku z czym można przewidywać zamknięcie sprzedaży detalicznej wypracowanej przez przedsiębiorstwa handlowe w roku 2015 w obrębie sumy 622503,7 milionów złotych.” Twórcy projektu przywołują również wyliczenia PwC. Zgodnie z nimi: „obroty na rynku niewyspecjalizowanego handlu detalicznego wyniosły około 230 miliardów w roku 2013. Jest to suma znacznie różniąca się od tej, którą podał GUS we wspomnianym już raporcie, a dotyczącej sprzedaży detalicznej wypracowanej przez przedsiębiorstwa handlowe w roku 2013 – 594 454,9 milinów złotych.” Pomimo różnic w raportach MF zakłada, iż  przychód wyniósłby 192,7 miliarda złotych (w sumie tej mieści się również kwota zwolniona z opodatkowania na podstawie zwolnienia).

Ocena skutków regulacji jest bardzo skromnie opracowana – brak jest bowiem konkretnych sum, przykładów itp. Wynika z niej tyle tylko, że na skutek opodatkowania:

– wzrost cen towarów nie powinien nastąpić z uwagi na znaczny poziom konkurencji miedzy sieciami handlowymi. Dochody z tego podatku zostaną przeznaczone na częściowe sfinansowanie programu wsparcia rodzin „500+”, dlatego rodzina, obywatele oraz gospodarstwa domowe nie powinny odczuć tego finansowo;

– może nastąpić czasowe obniżenie rentowności niektórych podatników – dużych przedsiębiorców;

– w sektorze mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw może nastąpić poprawa konkurencyjności w stosunku do dużych sieci handlowych.

Zdaniem twórców projektu zawarte rozwiązania nie są sprzeczne z prawem UE, a przyjęty w projekcie model równego opodatkowania wszystkich sprzedawców detalicznych jest zgodny z prawem unijnym. W tym zakresie jednak zdania są podzielone, a eksperci uważają, że podatek od sprzedaży detalicznej to nic innego jak podatek obrotowy, którego wprowadzenie kłóci się ze wspólnym i jedynym możliwym  w tym zakresie w UE podatkiem od wartości dodanej.

Postaram się teraz przybliżyć treść całego projektu ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej w nieco bardziej przystępny sposób.

PODATNICY

Podatnikami podatku od sprzedaży detalicznej mają być:

• sieci handlowe:

– stanowią grupy podmiotów, w skład których wchodzą franczyzodawca oraz sprzedawcy detaliczni upoważnieni lub zobowiązani do korzystania z marki handlowej przez franczyzodawcę;

– do sieci handlowej wchodzą wszyscy współuprawnieni franczyzodawcy, gdy prawo do marki należy łącznie do wielu franczyzodawców;

– do sieci handlowej wchodzą także podmioty upoważnienie lub zobowiązanie do korzystania z marki handlowej następuje za pośrednictwem innych podmiotów;

– nie tworzą sieci handlowych spółdzielnie, które są zrzeszone w związku rewizyjnym i korzystają z jednej marki handlowej;

• sprzedawcy detaliczni niewchodzący do sieci handlowej:

– są nimi osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej lub osoby fizyczne prowadzące sprzedaż detaliczną

OBOWIĄZEK PODATKOWY

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania czynności stanowiącej przedmiot opodatkowania czyli w momencie sprzedaży detalicznej. Przez sprzedaż detaliczną rozumie się dokonywane w ramach działalności gospodarczej zbywcy odpłatne zbywanie towarów w lokalu przedsiębiorstwa, na podstawie umowy zawartej na odległość, na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa oraz w innych przypadkach, o ile nabywca jest konsumentem, a wydanie towaru nabywcy nastąpiło na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; w przypadku dostarczania towaru przez przewoźnika za miejsce wydania towaru uznaje się miejsce wydania przez przewoźnika towaru nabywcy; sprzedażą detaliczną nie jest świadczenie usług, także wtedy gdy w ramach świadczenia usługi następuje zbycie towarów.

PODSTAWA OPODATKOWANIA

Podstawą opodatkowania jest przychód ze sprzedaży detalicznej tzn. wszystko, co stanowi zapłatę, którą podatnik otrzymał lub ma otrzymać od konsumenta z tytułu sprzedaży detalicznej. Inaczej wygląda obliczanie przychodu w przypadku sieci handlowych, a sprzedawców detalicznych. Przychód u pierwszego podatnika określa się w oparciu o wielkość obrotu zaewidencjonowanego przy pomocy kas rejestrujących przez wszystkich sprzedawców detalicznych wchodzących w skład sieci handlowej i pomniejsza o dokonane w danym okresie zwroty towarów. Przychód u drugiego podatnika określa się w oparciu o wielkość obrotu zaewidencjonowanego przy pomocy kas rejestrujących i pomniejsza o dokonane w danym okresie zwroty towarów. Należy zwrócić uwagę, że przychód ze sprzedaży detalicznej nie obejmuje należnego podatku od towarów i usług.

Istnieją dwie sytuacje wyjątkowe:

• w przypadku upoważnienia sprzedawcy detalicznego do korzystania z więcej niż jednej marki handlowej, przychód ze sprzedaży detalicznej ustala się osobno dla sprzedaży detalicznej prowadzonej odrębnie pod każdą marką handlową i dolicza do przychodu ze sprzedaży detalicznej sieci handlowej połączonej tą marką handlową;
• w przypadku łącznego prowadzenia sprzedaży detalicznej pod kilkoma markami handlowymi, w przypadku braku możliwości ustalenia, pod którą marką jest prowadzona sprzedaż detaliczna oraz w przypadku nieprowadzenia częściowo sprzedaży detalicznej pod żadną marką, przychód z takiej sprzedaży detalicznej dolicza się do przychodu ze sprzedaży detalicznej sieci handlowej, do której sprzedawca detaliczny wszedł w pierwszej kolejności.

STAWKI PODATKU

Stawki podatku kształtują się następująco w zależności od tego, kiedy przychód został osiągnięty:

• gdy przychód osiągany jest od poniedziałku do piątku:

1. 0,7% dla przychodu do wysokości 300 000 000 zł;
2. 1,3% dla nadwyżki przychodu ponad 300 000 000 zł

• gdy przychód osiągany jest w sobotę, niedzielę lub w inny dzień ustawowo wolny od pracy:

1. 1,3% dla przychodu do wysokości 300 000 000 zł;
2. 1,9% dla nadwyżki przychodu ponad 300 000 000 zł.

POBÓR PODATKU

Pobór podatku jest róży w zależności od tego, kto jest podatnikiem:

1. Sieci handlowe:

– franczyzodawcy są obowiązani do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego podatek dotyczy, do wpłaty podatku należnego od sieci handlowej, na rachunek urzędu skarbowego (właściwego dla podatnika), a także złożyć właściwemu naczelnikowi urzędowi skarbowemu deklarację o wysokości podatku;

– jeżeli franczyzodawca zaniechał obowiązku, sprzedawca detaliczny wchodzący w skład sieci handlowej może zapłacić podatek w części przypadającej na sprzedaż detaliczną zrealizowaną przez tego sprzedawcę detalicznego ze skutkiem zwolnienia go z solidarnej odpowiedzialności, do wysokości dokonanej zapłaty. Sprzedawca detaliczny jest uprawniony do potrącenia równowartości wpłaconego podatku ze wszelkich kwot należnych franczyzodawcy od sprzedawcy detalicznego. Skorzystanie przez sprzedawcę detalicznego z możliwości zapłaty podatku ze skutkiem zwolnienia go z solidarnej odpowiedzialności nie zwalnia franczyzodawcy z odpowiedzialności karno-skarbowej oraz obowiązku zapłaty odsetek za opóźnienie w zapłacie podatku.

– podatek jest obliczany, pobierany i wpłacany przez:

a) franczyzodawców;

b) właściciela marki handlowej, w przypadku, gdy w skład sieci handlowej wchodzi kilku franczyzodawców;

c) wszystkich współuprawnionych proporcjonalnie do posiadanego udziału w marce handlowej, w przypadku współuprawnionych do marki;

d) przez współuprawnionych działających łącznie, w przypadku braku możliwości ustalenia udziału w prawach do marki;

– podmioty tworzące sieć handlową ponoszą solidarną odpowiedzialność za jej zobowiązania z tytułu podatku należnego za okres, w którym wchodziły do sieci handlowej, z tym że odpowiedzialność każdego sprzedawcy detalicznego niebędącego równocześnie franczyzodawcą jest ograniczona do części podatku należnego przypadającej na sprzedaż detaliczną zrealizowaną przez tego sprzedawcę detalicznego;

– sprzedawcy detaliczni wchodzący do sieci handlowej są obowiązani do 20 dnia każdego miesiąca złożyć franczyzodawcy oraz właściwemu dla sieci handlowej naczelnikowi urzędu skarbowemu sporządzoną informację o wysokości części podatku należnego przypadającą od sprzedaży detalicznej zrealizowanej przez tego sprzedawcę detalicznego w miesiącu poprzedzającym;

– franczyzodawca jest obowiązany do końca miesiąca, w którym zapłacił podatek, złożyć sprzedawcy detalicznemu oraz właściwemu dla sieci handlowej naczelnikowi urzędu skarbowego sporządzoną informację o wysokości części podatku zapłaconego przypadającej na sprzedaż detaliczną przypadającą na tego sprzedawcę detalicznego.

2. Sprzedawcy detaliczni niewchodzący do sieci handlowej:

– są obowiązani do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego podatek dotyczy: obliczać i wpłacać podatek na rachunek właściwego urzędu skarbowego oraz składać właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego deklaracje o wysokości podatku.

Ustawa wprowadza też przepis odnoszący się do przewoźników dostarczających towar z zagranicy. Zgodnie z nim, w przypadku towaru dostarczanego za pośrednictwem przewoźnika od sprzedawcy detalicznego z siedzibą poza terytorium RP, do nabywcy będącego konsumentem, przewoźnik jest zobowiązany do uzyskania od wysyłającego oświadczenia o uiszczeniu podatku, o podleganiu zwolnieniu z podatku albo oświadczenia, że przesłanie przesyłki nie jest związane z dokonaniem sprzedaży detalicznej przesyłanych przedmiotów. Przewoźnik, który nie spełnił obowiązku jest obowiązany, jako płatnik podatku, pobrać podatek od wysyłającego, naliczony od zadeklarowanej wartości przesyłki, a w przypadku niezadeklarowania wartości przesyłki – w ryczałtowej wysokości 40 zł od takiej przesyłki. Taki przewoźnik jest obowiązany do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego podatek dotyczy, do wpłaty podatku na rachunek urzędu skarbowego (właściwego dla podatnika), a także złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowemu deklarację o wysokości podatku pobranego przez płatnika.

ZWOLNIENIA

Zwalnia się od podatku przychód ze sprzedaży detalicznej do wysokości 1 500 000 zł miesięcznie. Podatnicy, którzy osiągają miesięcznie przychód ze sprzedaży detalicznej w wysokości zwolnionej od podatku, nie składają deklaracji o wysokości podatku. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega nadwyżka przychodu ze sprzedaży detalicznej ponad kwotę zwolnioną.

Szczególnie potraktowane zostały apteki, gdyż zwalnia się od podatku osiągany przez nie przychód ze sprzedaży detalicznej leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych refundowanych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia oraz wyrobów medycznych.

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW PODATKOWYCH 

Właściwość organów podatkowych:

• sieci handlowe:

– organ właściwy dla franczyzodawcy:

• osoby fizyczne:

– naczelnik urzędu skarbowego według miejsca położenia zorganizowanego zakładu (co do zasady) albo według miejsca zamieszkania (jeżeli nie działalność nie została zgłoszona);

– jeżeli działalność jest prowadzona w kilku zorganizowanych zakładach na terenie objętym właściwością miejscową kilku naczelników urzędów skarbowych, właściwość ustala się według miejsca zamieszkania;

• osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej:

– naczelnik urzędu skarbowego ze względu na adres siedziby;

• osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, nieposiadające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odpowiednio miejsca zamieszkania lub siedziby:

– Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście;

• nie można ustalić właściwości organu podatkowego:

– Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa- Śródmieście.

WEJŚCIE W ŻYCIE

Ustawa ma wejść w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisu dotyczącego przewoźników, który wchodzi w życie pierwszego dnia czwartego miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia. Oznacza to, iż w razie podpisania ustawy w pierwszej połowie miesiąca, wejdzie ona w życie 1 dnia następnego miesiąca, a jeżeli w drugiej połowie, to w miesiącu późniejszym.