Bezpłatna pomoc fundacji to niekoniecznie darowizna, więc nie podlega PCC

Fundacje pomagają ludziom potrzebującym zbierać pieniądze na leczenie, rehabilitację czy odbudowę domu. Czym jednak staje się umowa między fundacją a beneficjentem? Choć z pozoru wydaje nam się, że jak najbardziej mamy do czynienia z darowizną, to jednak po dłuższej analizie dochodzimy do wniosku, że jest to innego rodzaju umowa.

Decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania danej czynności podatkiem od spadków i darowizn (PCC), w przypadku otrzymania bezpłatnej pomocy np. od fundacji, ma kwalifikacja formy prawnej świadczonej pomocy, a tym samym treść konkretnej umowy wiążącej strony. O tym czy dokonana czynność ma charakter prawny darowizny (art. 888 Kodeksu cywilnego) czy też jest to świadczenie nieodpłatne wynikające z innego stosunku prawnego winna przesądzać konkretna instytucja (fundacja), która podejmuje decyzje o świadczeniu pomocy. Strony mogą bowiem dokonać wyboru rodzaju czynności prowadzącej do udzielania pomocy, przy wykorzystaniu nie tylko ogólnej zasady swobody zawierania umów, postanowień statutu tych instytucji, ale również z uwzględnieniem skutków podatkowych tych czynności, wybierając najkorzystniejsze w tym zakresie rozwiązanie.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Do zawarcie umowy darowizny niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

 Pomoc organizacji pożytku publicznego może przybierać różne formy. Fundacja prowadzi często główny rachunek bankowy (w celu zbierania środków, otrzymywanych od niektórych darczyńców oraz środków otrzymywanych jako 1% podatku dochodowego od osób fizycznych), dodatkowy rachunek, na który wpływają środki uzyskane ze zbiórek publicznych oraz rachunki pomocnicze (tzw. subkonta), prowadzone dla rodziców poszczególnych dzieci objętych pomocą Fundacji, na które przekazywane są bezpośrednio środki od darczyńców albo pośrednio – w następstwie przeksięgowania środków z głównego rachunku bankowego. Rodzice zawierają z Fundacją umowę, na podstawie, której zostanie jej udostępnione subkonto bankowe prowadzone w banku w celu gromadzenia i wpłaty środków finansowych na leczenie i rehabilitację jego dziecka. Fundacja jakoże posiada status organizacji pożytku publicznego, jednym z jej celów statutowych jest pomoc społeczna w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Zakwalifikowanie każdego nieodpłatnego przysporzenia jako darowizny w każdym przypadku jest nieuzasadnione. Nie każde bowiem bezpłatne przysporzenie, w tym pomoc świadczona przez różnego rodzaju instytucje (fundacje, organizacje pożytku publicznego) na rzecz osoby fizycznej, może być traktowana jako darowizna, bowiem może wynikać z innego tytułu prawnego. Z tego względu powyższa pomoc nie będzie podlegała PCC, gdyż nie jest umową darowizny.

Zobacz:

– interpretację indywidualną Dyrektora IS w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2015 r. (IBPB-2-1/4515-23/15/MZ).