Pieniądze ze służebności przesyłu a podatek dochodowy

Działalność przedsiębiorców z naszej okolicy czy realizacja projektów urbanistyczno-modernizacyjnych wymaga nierzadko udostępnienia powierzchni na ulokowanie urządzeń potrzebnych do utworzenia sieci technicznej czy dystrybucji pewnego dobra. Nieopłacalny byłby zakup wszelkich potrzebnych gruntów, dlatego ustanowienie służebności przesyłu na czyimś gruncie zmniejsza znacznie koszty i usprawnia przedsięwzięcie.

W zamian za ustanowienie służebności przesyłu przysługuje wynagrodzenie, uzgodnione w ramach wspólnej umowy, lub odszkodowanie, przyznane na podstawie wyroku sądu. W tym momencie powinniśmy zadać sobie pytanie: czy ten przychód będzie korzystał ze zwolnienia? Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o PIT, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,

2. rekultywacji gruntów,

3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

   – w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, z późn. zm.).

W przytaczanym przepisie mowa o służebności gruntowej, a całe sedno sprowadza się do tego, że od 2008r. przeprowadzenie chociażby linii wysokiego napięcia, może ograniczać prawo własności jedynie na podstawie służebności przesyłu. Czy to oznacza, że ta służebność nie mieści się w dyspozycji przepisu?

Służebność przesyłu jest to nowy twór prawny unormowany w art. 3051 KC. Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Wielokrotnie NSA opowiadał się za stanowiskiem, iż służebność przesyłu jest to szczególny rodzaj służebności gruntowej, o czym może świadczyć stosowanie przepisów o służebności gruntowej w kwestiach nieunormowanych.

Kolejny problem to rodzaj gruntów, która mają być objęte służebnością przesyłu. Muszą one wchodzić w skład gospodarstwa rolnego, ale ustawa o PIT nie objaśnia co należy rozumieć pod terminem: gospodarstwo rolne. Bezzasadne jest sięganie do definicji zawartej w KC, skoro prawo podatkowe dysponuje objaśnieniem terminu w ustawie o podatku rolnym.

Zgodnie z art. 2 tej ustawy za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej. Zgodnie natomiast z art. 1 opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Wnioski są jednoznaczne:

• ważna jest powierzchnia (lub powierzchnia przeliczeniowa) wszystkich gruntów, a status osoby prowadzącej działalność rolniczą nie jest konieczny;

• grunty muszą być odpowiednio sklasyfikowane w ewidencji;

• grunty nie mogą być zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej (parking przed sklepem, magazyn, pole golfowe).

Pozostaje ostatnia kwestia, rodzaju przesyłu. Należy mieć na uwadze to, że zwolnienie nie obejmuje wszelkich form służebności, które mogą przebiegać przez grunty. Warto w tym miejscu zapoznać się z interpretacją indywidualną, która odnosi się do sieci technicznej odprowadzającej solankę. Tą substancję trudno przyporządkować do infrastruktury wodnej czy kanalizacyjnej, dlatego zwolnienie nie będzie przysługiwało.

Jakbyśmy tego nie nazwali: wynagrodzeniem albo odszkodowaniem, to nie ma znaczenia, najważniejsze jest przeanalizowanie innych warunków dotyczących możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego.

Zobacz:

wyrok NSA z dnia 1 czerwca 2011 r. (sygn.. akt II FSK 88/10);

wyrok NSA z dnia 29 września 2011 r. (sygn. akt II FSK 654/10);

wyrok WSA w Krakowie z dnia 8 grudnia 2011 r. (sygn. akt I SA/Kr 1552/11);

wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 grudnia 2012 r. (sygn. akt I SA/Gd 1003/12);

wyrok NSA z dnia 26 listopada 2013 r. (sygn. akt II FSK 3050/11);

wyrok WSA w Gdańsku z dnia 8 lipca 2014r. (sygn. akt I SA/Gd 519/14);

interpretację ogólną Ministra Finansów z dnia 10 lipca 2013 r. (DD3/033/101/CRS/13/RWPD-48186/RD-70020/13) – kontrowersyjne tezy niepodzielane przez sądy administracyjne;

interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 23 czerwca 2014r. (ITPB2/415-300/14/MN).