Gdy się spieszy urząd nierychliwy – bajka z morałem

Bajkę opowiem taką do poduszki. Księżniczka Skarbniczka leżąc w swym łóżeczku niespiesznie wertowała kartki, czytała, oglądała, wyciągała wnioski z lektury, czasem przymykała oko, aż w końcu zasnąć musiała. Nagle budzik zadzwonił. Bal już za chwilę. Jeżeli Księżniczka nie zdąży, to drzwi jej zamkną przed nosem odźwierni. Spacerkiem nie zdąży, dlatego za sprawą magicznej różdżki sprawiła sobie ferrari (kto powiedział, że będzie to staroświecka bajka). Zdążyła na bal, ale łamiąc przy okazji kilka przepisów drogowych. Niestety nie zdążyła zatańczyć z Księciem, bo aresztowała ją Drogówka.

W taki sposób przedstawiłabym dziecku sposób w jaki organy podatkowe nadają decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności. Zdarza się tak, że do końca terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego pozostają 3 miesiące. W takim czasie, odwołanie się od decyzji spowoduje, że hipotetyczna prawomocna decyzja dotyczyłaby zobowiązania przedawnionego. Organy zaczęły, więc korzystać z nadawania decyzjom dotyczących zobowiązań bliskich przedawnieniu, rygoru natychmiastowej wykonalności. Jest to prawnie dopuszczalne, tyle tylko, że organy poza drażliwym terminem, powinny wskazywać prawdopodobieństwo niemożliwości poboru podatku (np. gdy podatnik zbywa majątek), co nie zawsze czynią, bo nie zawsze dysponują tym argumentem. Kolokwialnie rzecz ujmując, nie jest to w porządku wobec podatnika, zwłaszcza, że równocześnie dochodzi do przerwania biegu terminu przedawnienia. Zobowiązanie jest kwotą podatku do uiszczenia i może być przedmiotem postępowania egzekucyjnego.

Co jeżeli decyzja zostanie uchylona przez organ odwoławczy czy sąd? Podatnik ma problem – sumę wyegzekwowano. Z pomocą przyszedł NSA. Zgodnie z jego uchwałą, w razie, gdyby nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności decyzji nastąpiło z naruszeniem prawa, to negatywne skutki tej decyzji muszą zostać wyeliminowane. Oznacza to zwrot sumy zapłaconej/wyegzekwowanej oraz przywrócenie stanu sprzed egzekucji, również pod względem biegu przedawnienia. Należy podkreślić logiczną argumentację tej uchwały; skoro uchylono rygor natychmiastowej wykonalności, to egzekucja stała się nielegalna, a sam bieg terminu nie mógł być przerwany.

Morał z tej bajki właśnie jest taki, by rychło w czas się spierać o podatki.

Zobacz: uchwałę NSA w składzie siedmiu sędziów z 28 kwietnia 2014 r., sygn. akt I FPS 8/13